Onmisbaar ritueel | Mokhallad Rasem
Ik ben geboren in Bagdad, de stad met de bijnaam ‘stad van de vrede’,
hoewel ze weinig vrede heeft gekend.
Toen ik heel klein was,
was mijn onschuldig dagelijks ritueel spelen.
Spelen met andere kinderen, met mijn broers en zus.
Toen ik wat ouder werd, was mijn dagelijks ritueel
het luisteren naar een verhaaltje voor het slapengaan,
verteld door mijn vader of moeder.
Later veranderde dat ritueel en las ik zelf boeken.
Toen de oorlog tussen Iran en Irak uitbrak,
was het een dagelijks ritueel
om tijdens het bomalarm te schuilen in de bunker.
Dit ritueel hield acht jaar aan.
Het grootste deel van mijn kindertijd.
Naarmate ik ouder werd
ontwikkelde ik het ritueel
van het ontsnappen aan de dagelijkse realiteit,
door mij in mijn fantasie te storten.
Op die manier vergat ik de angst
en de macht die de dictator op ons uitoefende,
wat op zich ook een soort ritueel was.
Ook tijdens de eerste Golfoorlog
hield ik dit ritueel van angst en voorzichtigheid vol.
Nadien begon ik mijn theaterstudies,
wat mijn ritueel opnieuw deed veranderen.
Mijn dagelijkse realiteit was anders
nu ik ze in verband bracht met kunst.
Toen de laatste oorlog, die tussen Irak en de VS, voorbij was,
besefte ik dat mijn realiteit verre van normaal was.
Dit besef heeft mijn dagelijkse rituelen doorbroken.
Ik heb toen besloten om mijn realiteit te verlaten,
en een andere realiteit te zoeken
waar ik nieuwe dagelijkse rituelen zou kunnen opbouwen.
Eén van die nieuwe dagelijkse rituelen
is het ophalen aan herinneringen,
het denken aan mijn familie.
Ik herinner me de thee met smaak van kardemom
die mijn moeder ‘s ochtends voor me maakte.
Ik herinner me het brood dat werd gebakken in de klei-oven.
Ik herinner me de dadels die we plukten in de tuin.
Mijn dagelijks ritueel als kunstenaar is verbeelding
en het observeren van de realiteit.
Stilte.
De planten water geven.
Luisteren naar klassieke muziek.
Nadenken over wat er in de wereld gaande is.
Poëzie lezen.
Tekenen.
Thee drinken met kardemom.
Ik heb in mijn leven veel verloren. Ik verloor oude rituelen.
Ik verloor mijn dagelijkse realiteit.
Ik verloor mijn thuis.
Ik verloor mijn land.
Ik verloor mijn taal.
Ik verloor mijn vrienden.
Ik verloor mijn dromen.
Ik verloor mijn hond.
Ik verloor mijn gevoel.
Ik dacht alles verloren te hebben.
Maar in mijn nieuwe realiteit,
met mijn nieuwe dagelijkse rituelen,
vond ik alles terug in het theater.
Theater heeft mij geleerd om mezelf te zijn.
Heeft mij het leven geleerd.
Liefde geleerd.
Het heeft me geleerd open te zijn.
Het heeft me geleerd om te lezen.
En om kleine details te ontdekken.
Het leerde me lijnen te trekken.
Driehoeken en vierkanten.
Ik heb geleerd om mezelf met mijn eigen persoonlijkheid te confronteren.
Ik heb geleerd plezier te hebben.
Mijn energie te verdelen.
Het heeft me een nieuwe tijd en een nieuwe ruimte laten ontdekken.
Ik voel dat het podium mijn thuis is.
Mijn land.
Ik voel me er vrij.
REALITEIT VS POËTISCHE VERBEELDING
De basis van theater is verbeelding.
Enkel mensen beschikken over verbeeldingskracht.
Wij kunnen ons dingen voorstellen die niet aanwezig zijn
en zelfs dingen die in de werkelijkheid niet bestaan.
Theater raakt ons, verbindt ons met onszelf
en met de wereld om ons heen.
Het zorgt voor communicatie.
Communicatie die warmte tussen ons genereert.
Het kan mensen inzichten doen krijgen en mensen alarmeren.
Het helpt ons de realiteit te onderzoeken
en die op een andere manier te lezen.
Theater biedt toegang tot een groter bewustzijn.
Helpt het onzegbare uit te drukken.
Theater maakt dat we ons andere werelden kunnen voorstellen,
waardoor we gaan nadenken over existentiële vragen.
Via theater kunnen we op zoek gaan naar de waarheid
die verdwenen is in onze maatschappij,
in het mechanische politieke systeem.
Theater kan een nieuwe generatie doen ontwikkelen,
en ervoor zorgen dat de mensen niet berusten.
Theater kan democratie bieden in een land zonder democratie.
Theater is catharsis.
Het wast onze hersenen en kan ze opnieuw programmeren.
Het werkt genezend, in twee richtingen,
zowel voor het publiek als voor de kunstenaars.
Via theater durven we onze gevoelens beschrijven.
Kunst is de polsslag van het leven, en geeft het leven betekenis.
Deze invalshoek heeft de wereld van nu
meer dan ooit nodig.
Mokhallad Rasem is een acteur en regisseur die geboren en opgeleid werd in Bagdad. De oorlog in Irak veranderde de loop van zijn leven en sinds 2005 woont en werkt hij in België. Aanvankelijk concentreerde hij zich vooral op het klassieke Europese repertoire, maar mettertijd koos hij voor een meer documentaire aanpak.