061

Tweede exit na de ziel | Nganji Mutiri

A/ Hoe zou jij je voelen als je handen werden afgehakt om een rijke klootzak te voeden?
B/ Stop met zulke metaforen.
C/ Okay, maar je begrijpt de boodschap.
B/ Ik heb mijn buik vol van de metaforen, de gedichten, de gebeden en alle Jezus-zei-bied-je-andere-wang-aan-zever.
D/ Ach kom, dat is de geest van Sheppard en onze personages brengen hulde aan...
B/ Jouw personage, niet het mijne.
D/ Niet jouw personage dan, maar ten minste het zijne en het mijne brengen hulde aan het…
A/ Nee, nee, ik herken mezelf niet in het personage dat jij neerzet, dat is waarom ik het mijne William Henry Sheppard de Derde heb genoemd.
B/ Hahaha... wauw... en je denkt dat dit volstaat?
A/ Ja! Stop met me te bespotten, met me uit te lachen.
C/ Ze lacht je niet uit, ze lacht…
A/ Om mij. Ja, om ’t even.
D/ Niet vergeten: we bevinden ons in een wit theater, met een witte regisseur, en een…
B/ En dan?
A/ Weet je de titel nog van het stuk? Black!
C/ The Sorrows of Belgium. En het is de start van een trilogie.
A/ Ja, maar het eerste woord in hoofdletters is ‘Black’ en ik ben er niet zeker van dat als wij de zwarten spelen, dat we dan echt recht doen aan…
C/ De titel Black staat symbool voor de eerste kleur van de vlag…
A/ Laat me uitspreken.
C/ Het is een menselijk verhaal dat zich afspeelt in Congo, het is geen Zwart-Wit verhaal.
A/ Mag ik verdergaan!?
B/ Ouuuhh, toxic masculinity.
A/ Echt waar? Wil je het over die boeg gooien?
B/ Waarom niet?
C/ Kijk naar hem, hij houdt daar niet van.
D/ Laat hem uitspreken, alsjeblieft.
A/ Dank je. Wat ik wil zeggen is dat onze personages niet evenveel dimensies uitdrukken als de witte personages.
D/ En dat dit jammer is voor een voorstelling met als titel Black.
C/ Het is echt geen verhaal van wit of zwart, snap je dat niet?
D/ We hebben ook nood aan...
C/We?
D/ We hebben ook driedimensionale zwarte personages nodig.
A/ Voilà!
B/ Dat weten we al.
A/ Waarom zei je dat dan niet?
B/ Zodat jij je ongehoorde stem zou laten horen, misschien.
A/ Zie je wel, met jou kunnen we niet ernstig praten.
B/ Luister man, het is niet omdat ik lach dat ik de dingen niet ernstig neem. Jij kent me niet. We hebben het elke dag over self-empowerment middeltjes.
D/ Ze heeft gelijk, je kent haar of ons niet zo goed als je denkt.
C/ Daar ga je weer.
B/ Was jij erbij toen we het hadden over patriarchaat of koloniale verontschuldigingen?
C/ Was jij daar?
A/ Nee.
B/ Hou. Dan. Je. Mond.
D/ Kom zeg, het is okay. Laten we proberen te denken als een team. Ze meent het niet.
B/ Oh jawel, ik meen het wel.
A/ Ik hou mijn mond. Veel plezier met jouw oppervlakkige flutpersonages.
D/ Hé! Kom terug! Luister, we zijn verschillende tinten bruin en zelfs al is zwart geen echte huidskleur, racisme is wel echt.
C/ Eeuwenlang maatschappelijk geconstrueerd.
D/ Dat klopt, maar we kunnen het eens zijn over de noodzaak om verschillende ‘zwarte’ eigentijdse stemmen op het podium en elders te brengen. We kunnen hier starten. We hebben de kans om de perceptie van het plaatselijke publiek op een verfrissende manier voor ons te winnen.
A/ Dat is wat ik probeerde te zeggen.
B/ Optreden als een Congolese dictator hielp niet echt, of toch?
A/ Stop ermee.
B/ Stop er zelf mee.
C/ Hij is meer Afrikaans-Europees dan Congolees, weet je.
A/ Nee, ik ben Afrikaan.
C/ Dat zou je willen.
A/ Wat betekent dat?
C/ Dat weet je.
A/ Nee, dat weet ik niet. Vertel het me.
C/ Ja, dat weet je wel. Herinner je je het boek Post Traumatic Slave Syndrome?
D/ Luister. Verschillende driedimensionale ‘zwarte’ of ‘Afrikaanse’ personages op Europese podia brengen als diepmenselijke personages, zal niet van de ene op de andere dag gebeuren. Laten we ons dus even concentreren op de vraag waarom we het niet hebben over de verbanden tussen eeuwenlange ‘witte’ privileges en het gebrek aan... of laten we zeggen: en de onvergelijkelijke angst om het pad naar financiële genoegdoening te bewandelen.
C/ In een land dat achtervolgd wordt door de koloniale realiteit? Met een geschiedenis van cognitieve dissonantie en verkapte schaamte? Ik vraag me af wat Dr. Joy DeGruy zou...
(Deur gaat open)
E/ Mijn broer, mijn zussen, binnen vijf minuten kostuums passen.
C/ Dank u.
(Deur gaat toe)
A/ Broer en zussen, pff. Hij denkt nog steeds dat hij…
B/ Cool is.
A/ Ja, of grappig.
C/ Hij bedoelde het zoals in het tweede bedrijf van het toneelstuk: mijn religieuze broer en zusters. Niet als funky soul brother en sisters, of wat je ook dacht dat het was.
B/ Je bent er altijd om hem te verdedigen he? Ik weet dat je hem aantrekkelijk vindt.
C/ Nonsens.
B/ Daar moet je niet beschaamd over zijn.
D/ Hoe dan ook, ik zeg dat het koloniale verleden, de misdaden tegen de menselijkheid, de structurele leugens en de eeuwen van verachtelijke ondernemingen gezorgd hebben voor rijkdom en privileges waarvan sommige Belgen vandaag nog steeds profiteren. Daar moeten we ook over praten.
A/ Nah, dat zullen ze ons niet laten doen. Ze zullen zeggen dat het anachronistisch is.
B/ Anachronistisch? Sommige dialogen en liedjes in de voorstelling zijn anachronistisch.
C/ Ja, maar ze zijn niet zo storend als de confrontatie met dit taboe: de geschiedenis van hoe geld te verdienen op iemand anders rug.
A/ Opbouw van economische macht, controle van het denken en manipulatie van de massa.
D/ Die kwesties zouden we op tafel moeten leggen.
A/ Dat is geen strijd die we in dit gebouw moeten starten. Bovendien is het niet sexy.
C/ Waarom moet alles sexy zijn?
A/ Ik bedoel dat het niet plaatselijk aantrekkelijk is.
B/ Dat is de reden waarom je jouw eigen verhalen moet maken, schrijven en regisseren, Othello.
A/ Da’s niet grappig. Maat weet je wat? Ik ben er al mee bezig.
D/ Ik ook. Maar dat betekent niet dat we de dingen hier niet kunnen beïnvloeden.
B/ Werkelijk?
D/ Ja.
B/ Geweldig! Ik sta te springen om je te helpen, maar ik zou niet al te veel energie stoppen in het veranderen van dingen waar veranderingen niet welkom zijn. Niet iedereen draagt een Winnie Madikizela in zich, als je begrijpt wat ik bedoel.
C/ Wat is jouw geweldige geheime project? Wie financiert het? Heb je al een titel?
A/ Ja. Ja. Geen excuses, betaal terug wat je gestolen hebt.
C/
Nee. Te lang. En niet sexy.
A/ Het is wel sexy.
D/ Kunnen we dat zeggen?
A/ Geen excuses? Of betaal terug wat je gestolen hebt?

D/ Beide.
A/ Yes we can.
B/ Dank je, Barack.
A/ Barack? Obama is niet ‘zwart’.
D/ Begin niet opnieuw.
A/ Hij is ‘biraciaal’.
C/ Precies.
B/ Dank je Kwame dan.
A/ Nkrumah had een witte vrouw.
D/ Daar gaan we.
B/ En?
A/ Om het even.
B/ Jouw racismeniveau is… interessant.
A/ Ik ben geen racist. Ik zeg alleen dat je je metaforen zorgvuldig moet uitkiezen.
B/ Eigenlijk was zijn vrouw niet wit. Fathia was een Egyptische.
D/ Ware liefde heeft geen kleur.
C/ Ben je zeker?
D/ Ja.
A/ Het hangt er allemaal van af over wie we het hebben.
D/ Nee, het is...
B/ Tot wie we spreken is nauwkeuriger.
D/ Ik ben dit zo beu. Hoe dan ook, onze ‘witte’ collega’s zijn op ons aan het wachten.
C/ Zeg gewoon: onze collega’s.
D/ Ik heb het exact zo gezegd, is het niet? Kijk: ‘witte’.
C/ Okay, nu zie ik jouw vingers.
A/ Wanneer kunnen we elkaar echt ontmoeten? Wanneer kunnen we ons focussen op het opbouwen van gedurfde perspectieven voor nieuwe publieksgroepen? Ik bedoel, als het je interesseert om echt iets te doen.
D/ Ik ben geïnteresseerd, maar ik twijfel of jouw artistieke ambities passen bij de plaats waar je woont.
C/ Of misschien klop je niet aan de juiste deur.
B/ Voilà!
D/ Ik weet niet hoe het bij jullie zit, mijn broer en zussen, maar ik ga iets comfortabels zoeken om aan te trekken.
A/ Wacht. Ik dacht dat je geïnteresseerd was in self-empowerment-middelen?
B/ Dat zijn we.
C/ Maar er is een plaats...
B/ En een tijd...
C/ Voor alles.
D/ Laten we onze kostuums gaan passen.
(Deur gaat open)

Einde

Nganji Mutiri is een in Congo geboren kunstenaar die momenteel in België woont. Verhalen vertellen via acteerspel, film, poëzie en fotografie is zijn passie. Zoeken naar verbanden tussen individuele perspectieven en een universele geest is zijn artistieke obsessie.